हरिश्चन्द्र बाग, कञ्चनपुर । कञ्चनपुरका पुनर्वास र शुक्लाफाँटा नगरपालिकाका बासिन्दाहरूले बाढी र प्राकृतिक विपद्लाई सम्भावनामा बदल्न गरेको प्रयास प्रेरणादायी बनेको छ । पछिल्लो समय बारम्बार प्राकृतिक प्रकोपको चपेटामा परेका यी समुदायहरू नेपाल राष्ट्रिय समाज कल्याण संघ र मर्सिकोर नेपालको साझेदारीमा सञ्चालित एमरेड परियोजनाको सहायताले आफ्नो जीवनस्तर सुधार्न सक्षम भएका छन् । डिसेम्बर २०२२ देखि डिसेम्बर २०२४ सम्म सञ्चालित यो परियोजना पुनर्वास र शुक्लाफाँटाका विभिन्न वडामा केन्द्रित रहेको परियोजना संयोजक महेश घिमिरेले जानकारी दिनुभएको छ । परियोजनाले बाढी नियन्त्रण, जोखिम न्यूनीकरण र दीर्घकालीन विपद् व्यवस्थापनमा स्थानीय समुदायलाई सशक्त बनाउँदै आएको छ ।
बाढी र प्राकृतिक प्रकोपको सामना
पुनर्वास र शुक्लाफाँटा नगरपालिकाका विभिन्न समुदायहरू दोदा र सुनवरा नदीको बाढीका कारण जमिन कटान, खेती नष्ट र जनजीवन अस्तव्यस्त जस्ता समस्याहरू सामना गर्दै आएका थिए । बाढीबाहेक हात्ती आतङ्क, मौसमी खडेरी, शीतलहर र छाडा पशु चौपायाको आतङ्कले पनि यहाँका बासिन्दालाई समस्यामा पारेको थियो ।
समाधानका लागि सामुदायिक पहल
परियोजनाले सिमरी, भकुण्डा र कलुवापुर समुदायमा जैविक तटबन्ध निर्माण, पूर्व सूचना प्रणालीको स्थापना, बगर खेती, उखु खेती र तालिमजस्ता विविध कार्यक्रमहरू सञ्चालन गरेको छ ।
सिमरी समुदायमा २५० मिटर लामो जैविक तटबन्ध निर्माण गरिएपछि बाढी नियन्त्रणमा सहयोग पुगेको छ ।
भकुण्डा समुदायले दोदा नदीको किनारामा वृक्षारोपण र बगर खेती मार्फत आर्थिक सशक्तीकरण गरेको छ ।
कलुवापुर समुदायले १०० मिटर लामो जैविक तटबन्ध निर्माण गरी सुनवरा नदीले कटान गरेको ५५ बिघा जमिन सुरक्षित गर्न सफल भएको छ ।
तालिम र आर्थिक सशक्तीकरण
समुदायका सदस्यहरूले विपद् व्यवस्थापन, लैङ्गिक समानता, र उद्यमशीलता सम्बन्धी तालिम लिँदै आएका छन् । साथै, उखु खेती र बगर खेतीबाट प्राप्त आम्दानी आपत्कालीन कोष स्थापनामा खर्चिएको छ ।
महिला र अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूको सहभागिता
परियोजनाले महिलाको सशक्त सहभागिता र अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूको समावेशीकरणलाई प्राथमिकता दिएको छ । विपद् व्यवस्थापनका लागि प्रशिक्षित कार्यदलहरूले खोज उद्धार र प्राथमिक उपचारका कार्यहरूमा पनि महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेका छन् ।
स्थानीय सरकार र संस्थाको सहकार्य
स्थानीय सरकार, नेपाल राष्ट्रिय समाज कल्याण संघ र मर्सिकोर नेपालको सहकार्यले परियोजनाका कार्यक्रमलाई दीर्घकालीन बनाउन सहयोग पुर्याएको छ ।
निष्कर्ष
कञ्चनपुरका यी समुदायहरूले विपद्को सामना गर्ने क्षमतामा उल्लेख्य सुधार ल्याएका छन् । प्राकृतिक प्रकोपसँग जुध्ने यस्ता प्रयासहरूले नेपालका अन्य क्षेत्रहरूका लागि उदाहरणीय प्रेरणा बन्न सक्छन् ।
-1735947066.jpg)
-1735947066.jpg)
