हरिश्चन्द्र बाग, कञ्चनपुर, ०१ माघ । पश्चिम तराइमा बसोबास गर्ने थारु समुदायले माघ १ गतेलाई नयाँ वर्षका रूपमा मनाउने गर्दछन् । थारु समुदाय पुस दोस्रो सातादेखि नयाँ वर्षको तयारीमा जुट्ने गर्दछन् । माघी वा माघ नामले पर्वमा रूपमा माघ महिना भरी नै विभिन्न गतिविधि गरी मनाउने गरिन्छ । आफ्नै मौलिकताले धनी मानिने थारु समुदायका खानाका परिकार पनि मौलिक नै छन् ।
जारके झोल अर्थात् जाँडको झोललाई थारु समुदायले सगुनका रूपमा लिने गर्दछन् । माघीको समयमा निकै महत्त्व राख्ने जाँडको झोल (ठाउँ अनुसार छबुवा, छ्याङ, लोकल दारु) लाई भोज भतेरमा अनिवार्य रूपमा प्रयोग गरिन्छ । अनदी तथा लोकल चामलबाट तयार पारिने हुँदा चिसो मौसममा शरीरको लागि फाइदा हुने मान्यता रहेको छ । ढिक्री थारु समुदायको परिकारहरू मध्ये विशेष परिकार मानिन्छ । चामलको पिठोलाई मुछेर थरीथरीका आकार दिएर तयार पारिने ढिक्रीलाई पानीको बाफमा स्टिम गरेर मःम पकाएजस्तै तयार गरिन्छ । थारु समुदायले मान्ने पर्वहरू, विवाह व्रतबन्ध लगायत शुभ कार्य तथा उत्सवहरूमा ढिक्रीको पूजा समेत गर्ने गरिएको छ । सामान्यतया चामलको पिठोको मात्र प्रयोग गरेर बनाइने ढिक्रीमा पछिल्लो समय विभिन्न स्वादिष्ट सर सामग्री मिलाउने समेत गरिएको छ ।
घोँगी, थारु समुदायको अर्को निकै लोकप्रिय खानाको परिकार हो । जलचर जीव शङ्खे किराकै प्रजातिका रूपमा घोँगीलाई चिनिन्छ । दलदल खेत, पोखरी, तलाउ लगायत पानी जम्ने ठाउँमा पाइने घोँगीमा पर्याप्त मात्रामा प्रोटिन पाइने भएकाले विभिन्न प्रकारका शारीरिक पिडाबाट राहत दिने मान्यता रहेको छ । पानीमै पाइने अर्को जीव सुतहीको भित्री भाग पनि थारु समुदायको खानाको अर्को परिकार हो । चिसो मौसममा सुतही खाँदा शरीरलाई न्यानो हुने गर्दछ । गँगटोबाट बन्ने परिकार पनि थारु समुदायको खानाको एक परिकार हो । थारु भाषामा गँगटोलाई गेङ्ता भन्ने गरिन्छ । यसका साथै थारु समुदायमा माछा, सुँगुर, बङ्गुर, बोइलर आदिको मासु तथा मासुबाट बन्ने विभिन्न परिकार लोकप्रिय छन् ।
जङ्गल तथा गाउँघरमा फल्ने बयरबाट तयार पारिएको बयरको चटनीलाई थारु समुदायले बैरिक् चट्नी भन्ने गर्दछन् । नुनिलो, अमिलो, गुलियो र पिरोको मात्रा अलिक बढी हुने भएकोले बैरिक् चट्नी निक्कै स्वादिलो हुन्छ । पाकेर रातो भएको बयरको प्रयोग गरी बैरिक् चट्नी बनाउने गरिन्छ । विभिन्न थारु परिकारहरू खाई नयाँ वर्षको रूपमा मनाइने माघी पर्वको विशेषता थारु परिकारले समेत बढाएको छ । पछिल्ला केही वर्षयता ठाउँ ठाउँमा माघी मेला महोत्सवहरूको आयोजना गर्ने गरिएको छ । त्यस्ता मेला महोत्सवहरूमा समेत थारु समुदाय मात्रै नभई गैर थारु समुदाय पनि थारु परिकारको स्वाद लिन उत्साहित देखिन्छन् ।
